Исландские сказки / Íslensk ævintýri - Вадим Грушевский

Kóngur gaf Ásmundi syni sínum eikur tvær sem stóðu úti á skógi og hafði hann það að skemmtun að hola þær innan og búa til í þeim alls konar herbergi; gekk Signý oft með honum og dáðist að eikunum og vildi hún eiga þær með honum. Það lét hann eftir henni og bar hún þangað alls konar gimsteina og dýrgripi sem móðir hennar gaf henni.

Eitthvert sinn bar svo við að faðir þeirra fór í hernað (как-то раз случилось так, что их отец ушёл на войну; fara – идти; отправляться; hernaður – война), en á meðan tók drottning sótt og andaðist (а меж тем королева заболела и умерла; /á/ méðan – между тем; drottning – королева; taka sótt – заболеть: «взять болезнь»; sótt – болезнь; anda – дышать; испускать дух). Þá fóru systkinin út á skóg (тогда отправились брат с сестрой в лес; systkini – братья и сёстры) og settust í eikurnar (и забрались: «сели в дубы»; setjast – садиться; setja – сидеть); höfðu þau með sér nægan ársforða handa sér (был у них при себе запас еды на год; nægur – достаточный; ársforði – годовой запас еды; ár – год; forði – провизия; handa – для; sér – себе).

Eitthvert sinn bar svo við að faðir þeirra fór í hernað, en á meðan tók drottning sótt og andaðist. Þá fóru systkinin út á skóg og settust í eikurnar; höfðu þau með sér nægan ársforða handa sér.

Nú er frá því að segja (теперь нужно сказать о том; segja – сказать) að í öðru landi ríkti kóngur einn (что в другой стране правил один король; annar – другой; ríkja – править; царствовать); hann átti son er Hringur hét (у него был сын по имени: «которого звали» Хринг). Hringur hafði heyrt um vænleik Signýjar (Хринг был наслышан о красоте и доброте Сигни; heyra – слышать; vænleikur – красота; доброта) og ásetti sér að biðja hennar sér til handa (и собрался просить её в жёны; ásetja sér e-ð – решиться на что-л.; biðja – просить; biðja e-n sér til handa – просить чьей-л. руки; hönd – рука); fær hann hjá föður sínum eitt skip til ferðar (получает он от отца корабль для путешествия; fá – получать; skip – корабль; ferð – поездка); gaf honum vel byri (дул: «дал» ему попутный ветер; vel – хорошо; byr – попутный ветер) og kom við land (и прибыл он в ту землю; koma – приходить, прибывать) þar sem Signý átti heima (где жила: «имела дом» Сигни; eiga heima – жить; heima – дóма; heimur – мир, вселенная).

Nú er frá því að segja að í öðru landi ríkti kóngur einn; hann átti son er Hringur hét. Hringur hafði heyrt um vænleik Signýjar og ásetti sér að biðja hennar sér til handa; fær hann hjá föður sínum eitt skip til ferðar; gaf honum vel byri og kom við land þar sem Signý átti heima.

En sem hann ætlaði að ganga til hallar (но когда он входил: «собирался войти» во дворец; ætla – собираться; намереваться; höll – дворец) sér hann konu koma á móti sér forkunnar fríða (видит он, выходит ему навстречу женщина необычайной красоты; sjá – видеть; á móti e-m – навстречу кому-л.; forkunnar – чрезвычайно; fríður – хорошенький) og þóttist hann aldrei slíka séð hafa (и подумалось ему, что никогда он такой не видал; þekkjast – казаться; делать вид; þekkja – думать; aldrei – никогда). Hann spurði hver þar færi (он спросил, кто она: «кто там идёт»; spyrja – спрашивать), en hún kvaðst vera Signý kóngsdóttir (а она ответила, что она Сигни, королевская дочь: «она ответила быть Сигни…»; kveða – сказать; kóngsdóttir – королевна; kóngur – король; dóttir – дочь). Hann spurði hana því hún færi ein (он спросил, почему она /ходит/ одна; því – почему). Hún sagði að það væri af sorg eftir móður sína, faðir sinn væri ekki heldur heima (она сказала, что это от горя: «было бы от горя», что ни матери её, ни отца нет дома; segja – сказать; sorg – горе; печаль; скорбь; eftir – из-за; по причине; ekki heldur – ни… ни).

En sem hann ætlaði að ganga til hallar sér hann konu koma á móti sér forkunnar fríða og þóttist hann aldrei slíka séð hafa. Hann spurði hver þar færi, en hún kvaðst vera Signý kóngsdóttir. Hann spurði hana því hún færi ein. Hún sagði að það væri af sorg eftir móður sína, faðir sinn væri ekki heldur heima.

Kóngsson kvaðst hafa erindi til hennar fyrst svona væri komið (королевич сказал, что у него к ней дело: «сказал иметь к ней дело», по которому он к ней и пришёл; erindi – дело; разговор; fyrst – прежде всего; поскольку; svona – так), og væri það á þá leið að leita ráðahags við hana (и что просит он её в жёны; á þá leið – таким образом; leið – путь; дорога; leita – искать; ráðahagur  – партия /о браке/; ráð – совет; средство; женитьба; партия; ráða – советовать; hagur – ситуация; финансовое положение; выгода). Hún tók því vel (она приняла его предложение: «приняла это хорошо»), en bað hann til skipa ganga (но попросила его возвращаться к кораблю) því hún kvaðst ætla lengra inn í skóginn (потому что она, мол, пойдет глубже в лес: «потому что она сказала намереваться глубже в лес»; langt – далеко; долго; много); gengur hún nú til eikanna (идёт она тогда: «теперь» к дубам) og rífur þær upp með rótum (и вырывает их с корнем: «с корнями»; rífa – рвать; rót – корень), leggur síðan aðra í bak (кладёт один себе на спину; annar – один из двух; leggja – класть; bak – спина), en aðra í fyrir (а другой – перед /собой несёт/), og ber þær til sjávar (и несёт их к морю; sjár – море) og veður með þær á skip út (и идёт с ними вброд к кораблю; vaða – переходить вброд).

Kóngsson kvaðst hafa erindi til hennar fyrst svona væri komið, og væri það á þá leið að leita ráðahags við hana. Hún tók því vel, en bað hann til skipa ganga því hún kvaðst ætla lengra inn í skóginn; gengur hún nú til eikanna og rífur þær upp með rótum, leggur síðan aðra í bak, en aðra í fyrir, og ber þær til sjávar og veður með þær á skip út.

Gjörir hún sig fagra sem fyrri (прихорашивается она: «делает себя красивой, как прежде»; gjöra /gera/ – делать; fagur – очаровательный; fyrri – раньше) og segir kóngssyni að farangur sinn sé kominn (и говорит королевичу, что багаж её прибыл; farangur – багаж); segist hún ekki annað fé eiga (говорит, что другого богатства у неё нет; fé – скот /особ. овцы/; деньги; богатство). Sigla þau nú heim og fagna foreldrar hans og systir honum vel (вот плывут они домой и приветствуют его родителей и сестру его; sigla – ходить под парусом; fagna e-m – приветствовать кого-л.; foreldrar – родители). Hann fær Signýju fagran kastala (он дарит Сигни прекрасный замок; fá – передавать; kastali – замок) og lætur setja eikurnar fyrir framan gluggana (и дозволяет посадить дубы перед окнами; fyrir framan e-ð – перед чем-л.; gluggi – окно).

Gjörir hún sig fagra sem fyrri og segir kóngssyni að farangur sinn sé kominn; segist hún ekki annað fé eiga. Sigla þau nú heim og fagna foreldrar hans og systir honum vel. Hann fær Signýju fagran kastala og lætur setja eikurnar fyrir framan gluggana.

Eftir hálfan mánuð kemur hann út til hennar (через полмесяца приходит он к ней; hálfur mánuður – полмесяца) og segist innan fjórtán daga vilja gifta sig henni (и говорит, что в следующие четырнадцать дней хочет жениться на ней; innan – в течение; dagur – день; gifta sig e-m – жениться на ком-л.) og fær henni um leið mjög vandað efni til brúðfata handa þeim báðum (и даёт ей при этом очень ценную ткань на свадебную одежду для них обоих; um leið – одновременно; mjög – очень; vandaður – качественный; vanda – выполнять с тщательностью; brúðföt – свадебная одежда; brúðkaup – свадьба; fat – наряд; предмет туалета) og skyldi hún sauma þau (и должна она её сшить; skulu – должен; sauma – шить).

Eftir hálfan mánuð kemur hann út til hennar og segist innan fjórtán daga vilja gifta sig henni og fær henni um leið mjög vandað efni til brúðfata handa þeim báðum og skyldi hún sauma þau.

En er hann var burtu genginn (но когда он ушёл; burtu – прочь) kastar hún klæðunum á gólfið (бросила она ткань на пол; kasta – кидать; klæði – ткань; gólf – пол), ólmast svo og umsnýst (рассвирепела так и /в лице/ изменилась; ólmast – буйствовать; umsnúa – искажать; превращать); er hún þá orðin að versta flagði (превратилась она в страшную: «худшую» ведьму; verða – становиться; verstur – худший; illur, slæmur, vondur – плохой; злой; flagð – великанша; мегера; ведьма) og segist ekki vita hvað hún eigi að gjöra við slíkt skart (и говорит, что не знает, что ей с такой дорогой тканью делать; vita – знать; skart – пышный наряд; украшения) sem aldrei hafi á neinu snert (ведь никогда она ничего не делала: «касалась»; neinn – ничто; snerta – касаться) nema að éta mannakjöt (кроме как человеческое мясо ела: «есть»; nema – кроме; éta – есть; mannakjöt – человеческое мясо; maður – человек; kjöt – мясо) og bryðja hrossabein (да лошадиные кости грызла; bryðja – разгрызать, размельчать зубами; hrossabein – лошадиная кость; hross – лошадь; bein – кость); ólmast hún nú enn meir (рассвирепела она пуще прежнего: «ещё больше» ) og segist mega úr hungri deyja (и говорит, что с голоду умрёт; mega – должен; hungur – голод; deyja – умирать), því aldrei komi Járnhaus bróðir sinn með kisturnar (потому как так и не пришёл Железная Голова, брат её, с сундуками; Járnhaus – Железная Голова; járn – железо; haus – голова /особ. у животных/; череп; kista – ящик; сундук; гроб) eins og hann hafi lofað sér (как обещал; lofa – обещать).

En er hann var burtu genginn kastar hún klæðunum á gólfið, ólmast svo og umsnýst; er hún þá orðin að versta flagði og segist ekki vita hvað hún eigi að gjöra við slíkt skart sem aldrei hafi á neinu snert nema að éta mannakjöt og bryðja hrossabein; ólmast hún nú enn meir og segist mega úr hungri deyja, því aldrei komi Járnhaus bróðir sinn með kisturnar eins og hann hafi lofað sér.

En í sama bili spretta þrjár fjalir upp úr kastalagólfinu (и в тот же миг вздыбились три половицы с зáмкового пола; samur – тот же; bil – момент; spretta /upp/ – пробиваться; прыгать; /внезапно возникать/; fjöl – половица; доска; kastalagólf – пол в замке) og kemur þar upp jötunn með afarstóra kistu (и явился великан с громадным сундуком; þar – там, туда; jötunn – великан; ётун; обжора; afarstór – огромный; afar – очень; stór – большой). Þau rífa bæði upp kistuna (распахнули они вдвоём сундук; báðir – оба) og er hún full með mannabúka (и полон он человеческих тел; fullur – полный; mannabúkur – человеческое тело; búkur – туловище; живот); rífa þau það í sig (стали они их пожирать; rífa e-ð í sig – сжирать; набивать живот чем-л.) og fer svo bróðir hennar niður aftur sama veg (и исчез: «уходит» тогда её брат под пол, так же как и появился: «тем же путём»; niður – вниз; aftur – назад; снова) og sér engin vegsummerki á gólfinu (и не осталось: «видит» /никакого/ следа на полу; enginn – никакой; vegsummerki – след; vegur – путь; ummerki – признак, след; merki – знак). Þegar hún er búin að seðja sig (когда она наелась; þegar – когда; vera búinn – закончить; быть готовым; seðja sig – насытиться; seðja – насыщать) ólmast hún enn meira en áður (разбушевалась она пуще прежнего; áður – раньше) og þrífur klæðin (схватила ткань; þrífa – хватать) og ætlar að rífa þau í sundur (чтоб: «собирается» разорвать её на кусочки; rífa í sundur – разорвать на клочки; í sundur – на куски).