Маўглi (на белорусском языке) - Редьярд Киплинг

На адным беразе ракi была маленькая пясчаная водмель не шырэй за пяць футаў, i на ёй грувасцiлiся горы смецця, што назбiралася за сотнi гадоў. Там ляжалi мёртвыя пчолы, адкiды, старыя соты, крыльцы матылькоў i жукоў, што паквапiлiся красцi мёд. Усё гэта зляжалася ў роўныя груды найтанчэйшага чорнага пылу. Аднаго вострага паху было дастаткова, каб адпудзiць кожнага, хто не мог лятаць i ведаў, што такое Маленькi Народ.

Каа плыў уверх па рацэ, пакуль не дабраўся да пясчанай водмелi каля ўвахода ў цяснiну.

- Вось здабыча гэтага года, - сказаў ён. - Глядзi!

На пяску ляжалi шкiлеты двух маладых аленяў i буйвала.

Маўглi бачыў, што нi воўк, нi шакал не кранулi касцей, якiя агалiлiся самi сабою, ад часу.

- Яны перайшлi мяжу, яны не ведалi, - прашаптаў Маўглi, - i Маленькi Народ забiў iх. Хадзем адсюль, пакуль пчолы не прачнулiся!

- Яны не прачнуцца да свiтанку, - сказаў Каа. - Цяпер я табе раскажу. Многа-многа дажджоў назад загнаны алень забег сюды з поўдня. Ён не ведаў джунгляў, а за iм па пятах гналася Чарада. Нiчога не бачачы ад страху, алень скокнуў з вышынi. Сонца стаяла высока, i пчол было вельмi многа, i вельмi злосных. I ў Чарадзе таксама было шмат такiх, якiя скочылi ў Вайнгангу, але ўсе яны памерлi, яшчэ не даляцеўшы да вады. Тыя, што не скочылi, таксама памерлi ў скалах наверсе. Але алень застаўся жывы.

- Чаму?

- Таму што ён бег наперадзе, скокнуў раней, чым Маленькi Народ пачуў яго, i быў ужо ў рацэ, калi яны сабралiся джалiць. А Чараду, што гналася за iм, усю чыста абляпiлi пчолы, якiх спудзiў тупат аленя.

- Той алень застаўся жывы? - у роздуме паўтарыў Маўглi.

- Прынамсi, ён не памёр тады, хоць нiхто не чакаў яго ўнiзе, гатовы падтрымаць на вадзе, як будзе чакаць чалавечка адзiн стары тоўсты, глухi, жоўты пляскатагаловы ўдаў - так-так, хоць бы за iм гналiся сабакi ўсяго Дэкана! Што ты на гэта скажаш?

Галава Каа ляжала на мокрым плячы хлопчыка, а яго язык трымцеў каля вуха Маўглi. Маўчанне цягнулася доўга, потым Маўглi прашаптаў:

- Гэта называецца тузаць Смерць за вусы, але... Каа, ты i праўда сама мудры ў джунглях.

- Так гаварыў шмат хто. Глядзi ж, калi сабакi пагоняцца за табою...

- А яны, вядома, пагоняцца! Хо-хо! У мяне пад языком назбiралася шмат калючак, знойдзецца што ўваткнуць iм у шкуру!

- Калi сабакi пагоняцца за табою, нi на што не зважаючы, гледзячы толькi на твае плечы, яны кiнуцца ў ваду або тут, або нiжэй, бо Маленькi Народ прачнецца i пагонiцца за iмi. А Вайнганга прагная рака, i ў iх не будзе Каа, каб утрымаць iх на вадзе, таму тых, хто застанецца жывы, панясе ўнiз, да водмеляў каля Сiянiйскiх Пячораў, i там твая Чарада можа схапiць iх за горла.

- О-о! Лепей i быць не можа, хiба толькi калi дажджы выпадаюць у сухмень. Цяпер застаюцца адны дробязi: прабег i скачок. Я зраблю так, што сабакi мяне пазнаюць i пабягуць за мною па пятах.

- А ты агледзеў скалы наверсе, з боку берага?

- I праўда, не агледзеў. Пра гэта я забыўся.

- Iдзi паглядзi. Там кепская зямля, уся няроўная, на ямах. Ступiш хоць раз сваёй нязграбнай нагой не гледзячы - i канец паляванню. Бачыш, я пакiдаю цябе тут i толькi дзеля цябе перадам вестачку тваёй Чарадзе, каб ведалi, дзе шукаць сабак. Мне твае ваўкi не радня.

Калi Каа не падабаўся хто-небудзь, ён бываў няветлiвы, як нiхто ў джунглях, за выключэннем, можа, Багiры. Ён паплыў унiз па рацэ i насупраць Скалы Рады ўбачыў Пхао i Акелу, якiя ўслухоўвалiся ў начныя гукi.

- Кшш, ваўкi! - весела аклiкнуў ён iх. - Рудыя сабакi паплывуць унiз па рацэ. Калi не баiцеся, можаце забiваць iх па водмелях.

- Калi яны паплывуць? - спытаў Пхао.

- А дзе маё дзiцяня? - спытаў Акела.

- Паплывуць, калi надумаюцца, - сказаў Каа. - Пачакайце i ўбачыце. А тваё дзiцяня, з якога ты ўзяў Слова i тым самым асудзiў яго на Смерць, тваё дзiцяня са мною, i калi яно яшчэ жывое, дык ты ў гэтым не вiнаваты, сiвы сабака! Чакай сваiх ворагаў тут i радуйся, што мы з дзiцянём на тваiм баку!

Каа зноў памчаўся стралой па рацэ i спынiўся на сярэдзiне цяснiны, пазiраючы ўгору на лiнiю скал. Неўзабаве ён убачыў, як на зорным небе паказалася галава Маўглi; потым у паветры штосьцi прашумела, i, падаючы нагамi ўперад, Маўглi шуснуў у ваду. Праз iмгненне ён ужо адпачываў у зручнай пятлi, падстаўленай Каа.

- Якi гэта скачок уночы! - абыякава сказаў Маўглi. - Я скакаў у два разы далей дзеля пацехi. Толькi вось наверсе кепскае месца: нiзкiя кусты i глыбокiя яры, i ўсё гэта бiтком набiта Маленькiм Народам. Я нагрувасцiў вялiкiя камянi адзiн на другi па краях трох яроў. Я спiхну iх нагою ўнiз, як буду бегчы, i Маленькi Народ, узлаваўшыся, узнiмецца ззаду ў мяне.

- Гэта чалавечая хiтрасць, - сказаў Каа. - Ты мудры, але Маленькi Народ i так заўсёды злуецца.

- Не, на змярканнi ўсё крылатае засынае ненадоўга i тут i ўсюды. Я распачну гульню з сабакамi на змярканнi, бо ўдзень яны лепей бегаюць. Зараз яны гоняцца па крывавым следзе за Ванталам.

- Каршун Чыль не пакiне здохлага буйвала, а Дзiкi Сабака - крывавага следу, - сказаў Каа.

- Дык я павяду iх па новым следзе, - па iхняй жа крывi, калi ўдасца, i прымушу iх наесцiся гразi. Ты застанешся тут, Каа, пакуль я не вярнуся з маiмi сабакамi.

- Так, але што, калi яны заб'юць цябе ў джунглях або Маленькi Народ заб'е цябе раней, чым ты скочыш у раку?

- Калi я памру, - адказаў Маўглi, - тады i прыйдзе час спяваць Песню Смерцi. Добрага палявання, Каа!

Ён адпусцiў шыю ўдава i паплыў унiз па цяснiне, як плыве бервяно ў паводку, падграбаючы да далёкай водмелi i рагочучы ад радасцi. Больш за ўсё на свеце Маўглi любiў "тузаць Смерць за вусы", як гаварыў ён сам, i даваць джунглям адчуць, што ён тут гаспадар. З дапамогай Балу ён часта апаражняў пчалiныя дуплы i ведаў, што Маленькi Народ не любiць паху дзiкага часнаку. I таму ён нарваў невялiкi пучок часнаку, звязаў яго палоскай кары i пабег па крывавым следзе Ванталы, што вёў на поўдзень ад логава. Час ад часу ён пазiраў на дрэвы, схiлiўшы галаву набок, i пры гэтым пасмейваўся.

"Жабяняткам Маўглi я быў, - сказаў ён сам сабе, - Ваўчанём Маўглi я назваў сябе сам. Цяпер я павiнен зрабiцца Малпай Маўглi, перш чым стану Маўглi Аленем. А ўрэшце я стану Чалавекам Маўглi. Хо!" - I ён правёў вялiкiм пальцам па доўгiм лязе свайго нажа.

След Ванталы, вельмi прыкметны па цёмных плямах крывi, iшоў па лесе сярод тоўстых дрэў, якiя раслi тут блiзка адно ад аднаго, але на паўночны ўсход радзелi ўсё больш i больш. За дзве мiлi ад Пчалiных Скалаў лес канчаўся. Ад апошняга дрэва да нiзкiх кустоў каля Пчалiнай Цяснiны знаходзiлася адкрытае месца, дзе цяжка было б схавацца нават ваўку. Маўглi бег пад дрэвамi, прыкiдваючы на вока адлегласць ад галiны да галiны, iншы раз залазiў уверх па ствале i для пробы пераскокваў з аднаго дрэва на другое, пакуль не дабег да адкрытага месца, на агляд якога ён патрацiў цэлую гадзiну. Потым ён вярнуўся на след Ванталы, у тым жа месцы, дзе пакiнуў яго, залез на дрэва, адна з галiн якога далёка вытыркалася ўперад на вышынi футаў восем ад зямлi, павесiў пучок часнаку на развiлiну, спакойна ўсеўся i пачаў вастрыць нож аб босую падэшву.

Незадоўга да поўдня, калi сонца пачало моцна прыпякаць, Маўглi пачуў тупат ног i ўнюхаў агiдны пах сабачай чарады, якая ўпарта i бязлiтасна гналася за Ванталам.

Калi глядзець зверху, Дзiкi Сабака з Дэкана здаецца ў два разы меншы за ваўка, але Маўглi ведаў, якiя дужыя ў яго лапы i моцныя скiвiцы.

Разглядаючы вострую рудую пысу важака, якi абнюхваў след, ён крыкнуў яму:

- Добрага палявання!

Важак задзёр галаву, а яго спадарожнiкi стоўпiлiся ззаду, дзесяткi i сотнi рудых жывёлiн з падкурчанымi хвастамi, шырокiмi грудзьмi i худым азадкам. Дзiкiя сабакi звычайна вельмi маўклiвыя i няветлiвыя нават у сваiм родным Дэкане.

Пад дрэвам сабралася не менш дзвюх сотняў сабак, але Маўглi бачыў, што важакi прагна абнюхваюць след i стараюцца павесцi ўсю чараду ўперад. Гэтага нельга было дапусцiць, бо яны прыбеглi б да логаваў сярод дня, а Маўглi меў намер пратрымаць iх пад сваiм дрэвам да змяркання.

- З чыйго дазволу вы з'явiлiся сюды? - спытаў Маўглi.

- Усе джунглi - нашы джунглi, - быў адказ, i той, хто гэта сказаў, ашчэрыў белыя зубы.

Маўглi з усмешкай паглядзеў унiз, дасканала пераймаючы рэзкую траскатню Чыкаi, пацука-скакуна са стэпаў Дэкана: гэтым самым ён даваў сабакам зразумець, што лiчыць iх такiмi ж пацукамi. Чарада стоўпiлася вакол дрэва, i важак раз'юшана забрахаў, абазваўшы Маўглi малпай. Замест адказу Маўглi выставiў унiз голую нагу i паварушыў гладкiмi пальцамi якраз над галавой важака. Гэтага было дастаткова, i нават больш чым дастаткова, каб абудзiць тупую лютасць сабак. Тыя, у каго растуць валасы памiж пальцамi, не любяць, каб iм пра гэта напамiналi. Маўглi адхапiў нагу, калi важак падскочыў угору, i сказаў ласкава:

- Сабака, руды сабака! Вымятайся назад да сябе ў Дэкан есцi яшчарак. Iдзi да свайго брата Чыкаi, сабака, сабака, руды сабака! У цябе поўсць памiж пальцамi! - I ён яшчэ раз паварушыў нагою.

- Спусцiся ўнiз, пакуль мы не замарылi цябе голадам, безвалосая малпа! завыла чарада, а гэтага якраз i дамагаўся Маўглi.

Ён лёг, выцягнуўся ўздоўж сука i прытулiўся шчакою да кары, аслабанiў правую руку i хвiлiн пяць выдаваў сабакам усё, што ён пра iх ведае i думае: пра iх самiх, пра iхнiя норавы i звычаi, пра iх сябровак i шчанят.