Падарожжы Гулiвера (на белорусском языке) - Джонатан Свифт

Задыхаючыся, Гулiвер узбег па схiле крутога ўзгорка i азiрнуўся. Навокал усё было зелена. З усiх бакоў яго абступалi гаi i лясы.

Ён спусцiўся з узгорка i пайшоў па шырокай дарозе. Справа i злева суцэльнай сцяной стаяў густы лес - гладкiя голыя ствалы, прамыя, як у соснаў.

Гулiвер задраў галаву, каб паглядзець на верхавiны дрэў, i ажно ахнуў. Гэта былi не сосны, а сцяблiны ячменю вышынёй з дрэва!

Напэўна, была пара жнiва. Спелыя зярняты велiчынёй з вялiкую яловую шышку раз-пораз балюча бiлi Гулiвера па спiне, па плячах, па галаве. Гулiвер прыбавiў крок.

Ён iшоў, iшоў i нарэшце дабраўся да высокай агароджы. Агароджа была разы ў тры вышэйшая, чым самыя высокiя сцяблiны, i Гулiвер ледзь мог разгледзець яе верхнi край. Трапiць з гэтага поля на суседняе было не так лёгка. Для гэтага трэба было спачатку ўзабрацца па каменных замшэлых прыступках, а потым пералезцi цераз вялiкi, урослы ў зямлю камень.

Прыступак было ўсяго чатыры, але кожная з iх была нашмат вышэйшая за Гулiвера. Толькi стаўшы на дыбачкi i высока ўзняўшы рукi, ён з цяжкасцю мог дацягнуцца да краю нiжняй прыступкi.

Нечага было i думаць падняцца па такой лесвiцы.

Гулiвер вырашыў уважлiва агледзець агароджу: цi няма ў ёй хоць якой-небудзь шчылiнкi цi адтулiны, праз якую можна было б выбрацца?

Шчылiнкi не было.

I раптам на верхняй прыступцы лесвiцы з'явiўся велiзарны чалавек - яшчэ большы за таго, што гнаўся за баркасам. Ростам ён быў не меншы за пажарную вышку!

Мярцвеючы ад жаху, Гулiвер кiнуўся ў ячменны гушчар i прытаiўся, схаваўшыся за тоўсты колас.

Са сваёй засады ён убачыў, як велiкан памахаў рукой i, павярнуўшыся, нешта моцна крыкнуў. Напэўна, ён проста зваў некага, але Гулiверу здалося, быццам гром загрымеў у ясным небе.

Здалёк пачулiся гэтакiя ж грымоты, i праз хвiлiну побач з велiканам стаялi яшчэ сямёра хлопцаў гэтакага ж росту. Напэўна, гэта былi парабкi. Апрануты яны былi больш проста i бедна, чым першы велiкан, i ў руках у iх былi сярпы. Ды якiя сярпы! Калi шэсць нашых кос раскласцi на зямлi паўкругам, наўрад цi выйшаў бы такi серп.

Выслухаўшы свайго гаспадара, велiканы адзiн за другiм спусцiлiся на поле, дзе схаваўся Гулiвер, i пачалi жаць ячмень.

Гулiвер, не памятаючы сябе ад страху, кiнуўся назад, у гушчыню ячменю.

Ячмень рос густа. Гулiвер з цяжкасцю прадзiраўся памiж высокiмi, прамымi стваламi. Дождж цяжкiх зярнят сыпаўся на яго зверху, але ён ужо не звяртаў на гэта нiякай увагi.

I раптам дарогу яму перагарадзiла прыбiтая да зямлi ветрам i дажджом сцяблiна ячменю. Гулiвер пералез цераз тоўсты, гладкi ствол i наткнуўся на другi, яшчэ таўсцейшы. Далей - цэлы дзесятак каласоў, прыгнутых да зямлi. Ствалы пераплялiся мiж сабой, а моцныя, вострыя вусы ячменю, правiльней сказаць - вусiшчы, тырчалi, быццам коп'i. Яны пранiзвалi адзенне Гулiвера, упiвалiся ў цела. Гулiвер павярнуў налева, направа... I там тыя ж тоўстыя ствалы i страшныя вострыя коп'i!

Што ж цяпер рабiць? Гулiвер зразумеў, што яму нiзавошта не выбрацца з гэтага гушчару. Сiлы ў яго ўжо не было. Ён лёг у баразну i ўткнуўся тварам у зямлю. Слёзы пацяклi ў яго з вачэй.

Ён мiжвольна ўспомнiў, што яшчэ зусiм нядаўна, у краiне лiлiпутаў, ён сам адчуваў сябе велiканам. Там ён мог пакласцi сабе ў кiшэню ездака з канём, мог адной рукой цягнуць за сабой цэлы непрыяцельскi флот, а цяпер ён сам - лiлiпут сярод велiканаў, i яго, Чалавека-Гару, магутнага Куiнбуса Флестрына, могуць схаваць у кiшэню. I гэта яшчэ не самае горшае. Яго могуць раздушыць, як жабяня, могуць адкруцiць яму галаву,як вераб'ю! Усё можа быць на свеце...

У гэтую самую хвiлiну Гулiвер раптам убачыў, што нейкая шырокая цёмная плiта ўзнялася над iм i вось-вось апусцiцца. Што гэта? Няўжо падэшва велiзарнага чаравiка? Так i ёсць! Адзiн жнец непрыкметна падышоў да Гулiвера i спынiўся над самай яго галавой. Варта яму апусцiць нагу, i ён растопча Гулiвера, як жука цi мошку.

Гулiвер крыкнуў, i велiкан пачуў яго крык. Ён нагнуўся i пачаў уважлiва аглядаць зямлю i нават мацаць па ёй рукамi.

I вось, адсунуўшы ўбок некалькi каласоў, ён убачыў штосьцi жывое.

Хвiлiну ён з апаскай разглядаў Гулiвера, як разглядаюць нiколi не бачаных звяркоў цi насякомых. Вiдаць было, што ён думае, як бы гэта схапiць гэтага дзiўнага звярка, каб той не паспеў абадраць цi ўкусiць яго.

Нарэшце ён асмелiўся - схапiў Гулiвера двума пальцамi за бакi i паднёс да самых вачэй, каб лепш разгледзець.

Гулiверу здалося, што нейкi вiхор падхапiў яго i панёс у неба. Сэрца яго замерла. "А што, калi ён з размаху шпурне мяне аб зямлю, як мы кiдаем жукоў цi прусакоў?" - з жахам падумаў ён, i як толькi перад iм заблiшчалi вялiзныя здзiўленыя вочы, ён умольна склаў рукi i сказаў ветлiва i спакойна, хоць голас у яго дрыжаў, а язык прылiпаў да нёба:

- Прашу вас, дарагi велiкан, пашкадуйце мяне. Я не зраблю вам нiчога дрэннага.

Вядома, велiкан не зразумеў, што яму гаварыў Гулiвер, ды Гулiвер пра гэта i не думаў. Ён хацеў толькi аднаго: каб велiкан убачыў, што ён, Гулiвер, не квакае, не цiўкае, не гудзе, а гаворыць, як людзi.

I велiкан гэта ўбачыў. Ён уважлiва паглядзеў на Гулiвера i схапiў яго яшчэ мацней, каб не ўпусцiць. Пальцы яго, быццам велiзарныя клешчы, сцiснулi рэбры Гулiвера, i той ажно ўскрыкнуў ад болю.

Але велiкан зусiм не збiраўся душыць Гулiвера. Конiк, якi ўмеў гаварыць, вiдаць, вельмi яму спадабаўся. Ён прыўзняў крысо кафтана i, асцярожна паклаўшы на яго сваю знаходку, пабег на другi канец поля.

"Нясе да гаспадара", - здагадаўся Гулiвер.

I сапраўды, праз хвiлiну Гулiвер быў ужо ў руках велiкана, якi першы з'явiўся на ячменным полi.

Убачыўшы такога маленькага чалавечка, гаспадар здзiвiўся яшчэ больш, чым парабак. Ён доўга разглядаў яго, паварочваў то направа, то налева. Потым узяў саломiнку таўшчынёй з палку i пачаў падымаць ёю крысы Гулiверавага кафтана. Мабыць, ён думаў, што гэта нешта накшталт надкрылляў у хрушча.

Усе парабкi стоўпiлiся ў кучу, i выцягнуўшы шыi, моўчкi глядзелi на дзiўную знаходку.

Каб лепш разгледзець твар Гулiвера, гаспадар зняў з яго капялюш i лёгенька падзьмухаў яму на валасы. Валасы ў Гулiвера ўсталi, як ад моцнага ветру. Потым велiкан асцярожна апусцiў яго на зямлю i паставiў на карачкi. Напэўна, яму хацелася паглядзець, як бегае гэты дзiвосны звярок.

Але Гулiвер зараз жа ўстаў на ногi i пачаў важна разгульваць перад велiканамi, стараючыся паказаць, што ён не хрушч, не конiк, а такi ж чалавек, як i яны, i зусiм не збiраецца ўцякаць ад iх i хавацца сярод сцяблiн.

Ён узмахнуў капелюшом i пакланiўся свайму новаму гаспадару. Высока ўзняўшы галаву, ён моцна i выразна прывiтаўся на чатырох мовах.

Велiканы пераглянулiся i здзiўлена пакруцiлi галовамi, але Гулiвер бачыў, што яны яго не зразумелi. Тады ён дастаў з кiшэнi кашалёк з золатам i паклаў яго на далонь гаспадара. Той нiзка нахiлiўся, прыжмурыў адно вока i, зморшчыўшы нос, пачаў разглядаць гэту дзiўную рэч. Ён нават выцягнуў аднекуль з рукава шпiльку i паторкаў вастрыём у кашалёк, вiдаць, не здагадваючыся, што гэта такое.

Тады Гулiвер сам расчынiў кашалёк i высыпаў на далонь велiкана ўсё сваё золата - трыццаць шэсць гiшпанскiх чырвонцаў.

Велiкан наслiнiў кончык пальца i прыўзняў на iм адну залатую манету, затым другую...

Гулiвер стараўся знакамi растлумачыць, што ён просiць велiкана прыняць ад яго гэты сцiплы падарунак.

Ён кланяўся, прыцiскаў рукi да сэрца, але велiкан так нiчога i не зразумеў i таксама знакамi загадаў Гулiверу пакласцi манеты назад у кашалёк, а кашалёк схаваць у кiшэню.

Потым ён загаварыў аб нечым са сваiмi парабкамi, i Гулiверу здалося, што восем вадзяных млыноў разам зашумелi ў яго над галавой. Ён быў рады, калi парабкi нарэшце пайшлi на поле.

Тады велiкан дастаў з кiшэнi сваю насоўку, склаў яе ў некалькi столак i, апусцiўшы левую руку да самай зямлi, накрыў далонь насоўкай.

Гулiвер адразу здагадаўся, што ад яго хочуць. Ён паслухмяна ўзлез на гэту шырокую далонь i, каб не звалiцца з яе, лёг нiцма.

Вiдаць, велiкан вельмi баяўся ўпусцiць i згубiць Гулiвера - ён асцярожна загарнуў яго ў хусцiнку, быццам у коўдру, i, прыкрыўшы другой далонню, панёс да сябе дамоў.

3

Быў поўдзень, i гаспадыня паставiла ўжо на стол абед, калi велiкан з Гулiверам на далонi пераступiў парог свайго дома.

Нi слова не гаворачы, велiкан працягнуў жонцы далонь i прыўзняў край насоўкi, якой быў закрыты Гулiвер.

Яна адхiснулася назад i вiскнула так, што ў Гулiвера ледзь не лопнулi барабанныя перапонкi.

Але потым велiканша разгледзела Гулiвера. Ёй спадабалася, як ён кланяецца, здымае i надзяе капялюш, як асцярожна ходзiць па стале мiж талерак.

А Гулiвер i на самай справе хадзiў па стале асцярожна, з апаскай. Ён стараўся трымацца далей ад краю, бо стол быў вельмi высокi - напэўна, з двухпавярховы дом.

Уся сям'я гаспадара пасела вакол стала - бацька, мацi, трое дзяцей i старая бабуля. Гулiвера гаспадар пасадзiў каля сваёй талеркi.

Перад гаспадыняй на талерцы ўзвышаўся вялiзны кавалак смажанай ялавiчыны.

Яна адрэзала невялiчкi кавалачак мяса, адшчыкнула хлеба i паклала ўсё гэта перад Гулiверам.