Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке) - Кир Булычев

- Ёсць, капiтан, - сказала Ганна таксама шэптам. Каля дзвярэй яна аглянулася. Кiн сачыў за шарам, Жуль - за прыборамi. Яны спадзявалiся на Ганну. Хлопец Глузд узяў трубку пергаменту, слухаў, што гаварыў яму Раман.

За дзвярыма стаяў дзед Генадзь. Гэтага Ганна i баялася.

- Ты чаго замыкаешся? - сказаў ён. - Па тэлевiзары французскi фiльм паказваюць пра сярэдневяковае жыццё. Я па цябе.

- Ой, у мяне галава балiць! - сказала Ганна. - Зусiм не магу з хаты выйсцi. Легла ўжо.

- Як легла, - здзiвiўся Генадзь. - Паветра ў нас свежае, ад яго i балiць. Хочаш, гарчычнiкi пастаўлю?

- Ды я ж не прастудзiлася. У мяне галава балiць, стамiлася.

- А можа, па чарачцы? - спытаўся дзед Генадзь.

Ганна не магла ўпусцiць дзеда ў сенi, дзе на падлозе былi вiдаць сляды Жулевай працы.

- Не, дзякуй, не хочацца.

- Ну тады я пайшоў, - сказаў дзед, не робячы нi кроку. - А то французскi фiльм пачынаецца. А гэтыя не вярталiся? Рэстаўратары?

- Не, яны ўжо на станцыю паехалi.

- А "газiка" такi спачатку не было, а потым узяўся. Дзiва. Тут хiба "газiк" пройдзе?

- Яны з пагорка прыехалi.

- Я i кажу, што не праедзе. Але людзi прыемныя,

адукаваныя. Вывучаюць нашае мiнулае.

- Я пайду лягу. Можна?

- Iдзi, вядома, хiба я трымаю, а то фiльм пачынаецца. Калi хочаш, то прыходзь, я глядзець буду.

Нарэшце дзед пайшоў. Ганна не стала чакаць, пакуль ён мiне веснiчкi, кiнулася назад у халодную святлiцу. За час яе адсутнасцi сцэна ў шары памянялася. Яна ўяўляла сабой верхнi паверх церама, у кутнiм пакоi была толькi польская князёўна Магда. Ганна не адразу ўбачыла, што на падлозе, склаўшы накрыж ногi, сядзiць блазан.

- Я чула шум, - сказала Магда. - Пачаўся прыступ?

- А што iм рабiць? Прыйшлi на абед, значыць, лыжку падавай. А калi талерка пустая ды яны галодныя...

- Ты дзе навучыўся польскай мове, дурань?

- Жыццё прымусiла. Сёння тут, а заўтра там, - ухмыльнуўся блазан.

- Гэта праўда, што твой гаспадар спалiў ордэнскую вежу?

- Ён i дзесяць вежаў спалiць можа. Было б што палiць.

- Ён чарадзей?

- А што вам, бабам, да чарадзеяў? Дзе горача - туды пальчыкi цягнеце. Апечацеся.

- Скрозь агонь, - сказала князёўна. Яна раптам падышла да блазна, села побач з iм на дыван. I Ганна зразумела, што князёўна вельмi маладая, ёй гадоў васемнаццаць.

- Я ў Смаленск ехаць не хацела, - сказала яна. - У мяне дома кацяня засталося.

- Чорнае? - спытаўся блазан.

- Шэрае, такое пушыстае. I ласкавае. А потым нас леты захапiлi. Пана Тадэвуша забiлi. Чаму яны на нас напалi?

- Баярын кажа, што iх немцы паслалi.

- Мой бацька лiст епiскапу пiсаў. Мы ж не ў дзiкiх мясцiнах жывём. А ў Смаленску сцены моцныя?

- Смаленск нiхто не зачэпiць. Смаленск - вялiкi горад, - сказаў блазан. - Нас з баярынам Раманам адтуль так гналi, што мы нават паперы забраць не паспелi. I друкарскi варштат наш спалiлi.

- Якi варштат?

- Каб малiтвы друкаваць.

- Баярын Раман з д'яблам знаецца?

- Куды яму! Калi б д'ябал за яго быў, хiба ён дапусцiў бы, каб манахi нас у Смаленску папалiлi?

- Д'ябал хiтры, - сказала князёўна.

- Не без таго, - сказаў блазан. - Любы табе наш баярын?

- Так нельга казаць. Я ў Смаленск еду, там мяне замуж аддадуць. За князевага сына. Iзяслава Ўладзiмiравiча.

- Калi даедзеш, - сказаў блазан.

- Не кажы так. Мой бацька рыцарам сябар. Ён iм зямлю даў.

- А ноччу хто разбярэцца?

- Князь Вячка iх у горад не пусцiць. Ён смелы вiцязь.

- Дзiця ты, ну проста дзiця. - Блазан устаў i падышоў да стала. - Гэта квас у цябе?

- Мне таксама дай напiцца, - сказала, лёгка ўстаючы з дывана, дзяўчына.

Блазан раптам рэзка азiрнуўся, паглядзеў на дзверы.

- Пiць, кажаш, хочаш?

- Ану ж, - сказаў Кiн i скiраваў шар да дзвярэй, пранiзаў iх, i ў вузкiм калiдоры Ганна ўбачыла ссутуленага ў кутку Рамана.

- Ён яе кахае, - сказала Ганна.

- Гэтага нам яшчэ не хапала. - сказаў Жуль.

- А цётка на яе сварылася, што горнецца да князя, памятаеце?

- Памятаю, - сказаў Кiн, вяртаючы шар у пакой. Якраз у той момант, калi блазан, лоўка, як фокуснiк, лiнуў з бутэлечкi ў кубак прываротнага зелля. Падаў дзяўчыне.

- Дзякуй. Ты не iдзi, Акiплеша. Мне страшна адной.

- Усё, - сказаў Кiн. - Пара збiрацца.

19

- Як вы думаеце, - сказала Ганна, пакуль Кiн падбiраў з ложка кашулi i боты, - той жамойт заб'е епiскапа?

- Не, - сказаў Кiн. - Епiскап памрэ гадоў праз пятнаццаць. Жуль, правер, каб нiчога не заставалася ў сенцах.

- А вы не вернецеся? - раптам Ганна зразумела, што вiдовiшча канчаецца. Апошняя дзея - выкраданне чарадзея. I гледачы пакiдаюць залу. Акцёры загадзя сабралi рэквiзiт i пераязджаюць у iншы гарадок.

- Калi ўсё абыдзецца, - сказаў Кiн суха, - то не вярнуся. Жуль перакiне нас дамоў. Дзед Генадзь прыходзiў?

Ганна кiўнула.

- Згатаваць кавы?

- Толькi сабе i Жулю, - сказаў Кiн, - перад адпраўкаю лепш не есцi. Я заўтра ранiцай паснедаю. Дома...

- Усё-такi гэты шум мне непрыемны, - сказала Ганна. - Дзяўчына нiчога не падазрае...

- Ён яго раб, - сказаў Кiн. - Раман яго выратаваў ад смерцi. Але прываротнага зелля не iснуе. Гэта даказана навукай.

- Не ведаю, - сказала Ганна. - Вы ж самi гаворыце, што Раман унiверсальны генiй. Можа, прыдумаў. Былi ж раней розныя сакрэты.

- Я буду пераадзявацца, - сказаў Кiн. - I баюся вам перашкодзiць. Вы хацелi згатаваць кавы.

- Безумоўна, - сказала Ганна, - хацела. Яна падпалiла ў плiце - добра, што ўзяла з сабою молатай кавы, - гэтыя прышэльцы, вядома, не падумалi, што будуць кармiцца тры днi. Дармаеды. Лайдакi. Ганна была страшэнна сярдзiтая. I зразумела чаму. Яе прысутнасць трывалi, як i прысутнасць дзеда Генадзя. А чаго ж ты чакала, галубка? Што цябе запросяць на экскурсiю ў будучыню? Лухта, ты проста нi пра што не думала, авырашыла, што бясплатныя забавы будуць цягнуцца вечна... Кiн за перагародкаю нечым грукнуў. Цiкава, цi бярэ ён з сабою зброю?

- Ну як? - спытаўся Кiн.

Ганна азiрнулася. У дзвярах на кухню стаяў з кароткаю барадою мужчына з трынаццатага стагоддзя, заможны, дужы, меч збоку, кальчуга пад накiдкаю, на шыi незвычайны абруч - накшталт сярэбранай змяi. Быў гэты мужчына нiжэйшы ростам, чым Кiн, шырэйшы ў плячах, доўгiя, выгаралыя месцам валасы былi сабраныя тасёмкай.

- Я б вас нiколi не пазнала, - сказала Ганна.

- Дзякуй, - адказаў Кiн.

- А чаму змяя?

- Гэта вуж. Я лiтоўскi воiн, з Раманавай аховы.

- Але яны ж адзiн аднаго ведаюць.

- Цяпер цёмна. Я не буду высоўвацца на пярэднi план.

- А я кавы згатавала, - сказала Ганна.

- Кавы? Будзьце ласкавы, налiце Жулю.

Жуль ужо сабраў адзiн з пультаў, зачынiў чамадан i вынес у сенцы. Сам вярнуўся да пульта сувязi.

- Жуль, - сказала Ганна, - выпi кавы.

- Дзякуй, - сказаў Жуль, - пастаў, калi ласка, на столiк.

Ганна паставiла кубачак пад выключаны шар. Калi не патрэбна, лепш не набiвацца. У сенцах яе дагнаў Жулеў голас.