Чалавек з брыльянтавым сэрцам (на белорусском языке) - Л Дайнеко

* Тэлепартацыя - перанос цвёрдых цел праз сцены.

Радаслаў, узняўшы позiрк угору, заўважыў, што столь залы шчыльна пакрыта зеленавата-сiвымi кiлiмамi лiшайнiку. Адразу прыломнiлiся тысячагадовыя валуны, статкi мамантаў, лёд i снег, пустэча змярцвелай пад цяжарам ледавiкоў зямлi. "Мы знаходзiмся ў падзямеллi, - вырашыў стрэсаператар, - бо лiшайнiкi любяць холад i вiльгаць, а такога дабра заўсёды хапае ў падзямеллях. Цiкава, з чаго пачыналася гэта зала раней - з картавай пячоры або з катакомбаў, выкапаных чалавечымi рукамi?" Плазмоiды ў нечым здалiся яму падобнымi на першахрысцiян, якiя, баронячы сваю веру, хавалiся ад Нерона ў такiх жа падзямеллях, дзе ярка нязгасна гарэлi свечкi i паходнi. Праўда, была iстотная рознiца - плазмоiды самаасвятлялiся.

Тым часам танец патроху пачынаў зацiхаць, запавольвацца. Рухi прыгожых шароў рабiлiся вялымi, як бы санлiвымi. Нечакана плазмоiды ўспыхнулi колерамi сонечнага спектра i спынiлiся. "Вось чаму яны называюць сябе Народам Усiх Сямi Колераў", - здагадаўся Радаслаў.

Плазмоiды, перагрупiраваўшыся, стварылi сем кругоў. Яны вiселi ў паветры над зямлёй на вышынi каля двух метраў. Стаяла мёртвая цiшыня, пасярод якой усхваляванае сэрцабiцце i дыханке стрэсаператараў здавалася кашчунным. Трыццаць, як налiчыў Радаслаў, самых буйных шароў урачыста,неспяшаючыся, падплылi да калоны, абкружылi яе. Яны знаходзiлiся ад стрэсаператараў на даўжынi выцягнутай рукi, не болей, але Радаславу з Карлам нi пахаладнела нi пагарачэла. У плазмоiдаў не было вачэй, наогул не было твараў, ды Буслейка адчуваў, як яго абмацваюць пiльныя ўсёпранiкальныя позiркi, нiбы рэнтгенаўскiя прамянi. На нейкi мiг яму нават падалося, што з ягонага цела здымаюць адзенне, кратаюць радзiмкi, што густа ўсеялi правы плячук. Прыкра i крыўдна было ўсведамляць сябе ў ролi паддоследнай марской свiнкi. Каб вярнулася мова, Радаслаў, вядома ж, запярэчыў бы, запратэставаў, але таямнiчая сiла паралiзавала галасавыя звязкi. Асаблiва цяжка было гаваруну Карлу - у бедалагi аж пот цурчэў па шчоках i цёмныя вочы зрабiлiся светла-жоўтымi ад абурэння, падобнымi на гарачую смалу.

Нарэшце, мяркуючы па ўсяму, вывучэнне людзей скончылася. Трыццаць шароў збiлiся ў адзiн шчыльны гурт, як птушкi ў чараду, як пчолы ў рой. Пачулася лёгкае гудзенне, шыпенне, быццам закiпваў велiзарны чайнiк, i раптам трыццаць шароў ператварылiся ў адзiн агромнiсты шар. Ён, гэты шар-волат, сеючы вакол сябе нястрымны бляск, узвiўся пад самую столь, прылiп там да густых лiшайнiкаў i загаварыў. "Гэта Розум Народа Ўсiх Сямi Колераў", зразумеў Радаслаў Буслейка.

- Слухайце, жыхары адной з намi планеты, - загаварыў шар-таўстун. - Вы ўбачылi нас, мы ўбачылi вас. Вы i мы лiчым сябе мудрымi, хоць непадобныя мiж сабою, як вада i агонь. Успомнiце ж вашага мудраца Саламона. Вось што казаў Саламон: "Ёсць чатыры маленькiя на Зямлi, але мудрэйшыя за ўсiх мудрацоў. Мурашкi - народ нямоцны, ды ўлетку нарыхтоўваюць ежу сваю. Горныя мышы народ слабы, ды ставяць дамы свае на скале. У саранчы няма цара, ды выступае ўся яна вельмi стройна. Павук лапкамi чапляецца, але жыве i ў царскiх палацах". Чым жа мы, гуманоiды i плазмоiды, мудрэй за гэтых маленькiх?"

Наступiла паўза. Радаслаў адзначыў сам сабе, што занадта квяцiста i напышлiва мыслiць Розум Народа Ўсiх Сямi Колераў. "Паболей бы яму дзелавiтай канкрэтнасцi, прагматызму, якiя так даспадобы сучасным людзям. Адразу б узяў быка за рогi i сказаў: так i так, вы, паважаныя стрэсаператары, мае палонныя; хоць вы з бялку, а я з плазмы, але мы пакуль што iснуем на адной планеце; ад вас мне патрэбна тое i тое. I кропка. А то пачынае з прытчаў пра цара Саламона, пачынае, як некалi любiлi гаварыць у старадаўнiм Менску, "залiваць".

Пэўна, Розум Народа Ўсiх Сямi Колераў мыслiў порцыямi, своеасаблiвымi кулямётнымi чэргамi, бо, пагаварыўшы прыкладна дзве хвiлiны, змаўкаў i маўчаў хвiлiны тры. "Мыслiцельныя працэсы ў яго яўна запаволеныя, аналiзаваў свае ўражаннi Радаслаў Буслейка. - Наш лiцэiсцiк з трэцяга-чацвёртага класа папросту можа пацягацца з iм, ужо не кажучы пра нашы камп'ютэры".

- Мы, плазмоiды, аддалi вам пальму першынства, - працягваў вялiзны плазмоiд. - Ваша маладая цывiлiзацыя больш прыстасавана да прыродных умоў планеты Зямля. За вамi будучыня, вядома, няпростая, складаная, шмат у чым трагiчная, але будучыня. Мы ж сёння (i аб гэтым мы ўпершыню гаворым адкрыта) вымушаны сысцi з авансцэны. Але запомнiце: у гiсторыi не бывае лiшнiх старонак. Адзiн з трыццацi правадыроў Народа Ўсiх Сямi Колераў па iменi Пра Мет Э калiсьцi навучыў вашых дзiкiх прашчураў карыстацца агнём.

Наступiла чарговая паўза. Радаслаў з Карлам бязмоўна пазiралi на плазмоiдаў, бо iхнiя галасавыя звязкi ўсё яшчэ не падпарадкоўвалiся iм.

- Правадыры Народа Ўсiх Сямi Колераў паказалi вашым першабытным продкам, як з гiганцкiх камянёў рабiць дальмены, каб хавацца ад непагадзi i сачыць за начным рухам зорак. Ведайце, што мы - кентаўры, атланты i амазонкi вашых мiфаў. А потым пачалася бясконцая вайна. I вось мы хочам спынiць яе, бо адну планету, адзiн крохкi шар нельга раскалоць на дзве часткi. Накiруйце свае позiркi ўгору, i вы ўбачыце над сабой лiшайнiк, свяшчэнны лiшайнiк, сiмвал нашай цывiлiзацыi.

Мяркуючы па ўсяму, плазмоiды вырашылi правесцi для Буслейкi i Гакенхольца своеасаблiвы ўрок лiкбезу, прыўзняць заслону над некаторымi таямнiцамi СЦ. Стрэсаператары даведалiся, што плазмоiды нiколi не разумелi, для чаго патрэбна каханне, i размножваюцца толькi бясполавым шляхам. Галоўнае для iх - Абавязак, якi патрабуе няўхiльна, у любых сiтуацыях захоўваць сваю форму, гэта значыць, быць нi на грам лягчэй або цяжэй устаноўленай нормы вагi i нi на мiлiметр не парушаць устаноўленую норму памеру. Той, хто хоць у нечым пераступiць Абавязак, самазнiшчаецца. Кланы плазмоiдаў, а iх сем, дзеляцца па колерах сонечнага спектра. Апошнiя паўтара тысячагоддзi вялiкi аўтарытэт мае Клан Жоўтых Шаравых Маланак. Здагадкi вучоных, што СЦ з'яўляецца цывiлiзацыяй капiiстаў, недалёкiя ад iсцiны. Сапраўды, валодаючы амаль неабмежаваным запасам плазмы, яна, Старая Цывiлiзацыя, у рытуальных або ў маскiровачных, на час вайны, мэтах можа ствараць самыя разнастайныя фiгуры, целы, збудаваннi i г.д. Кентаўраў грэчаскiх мiфаў СЦ, напрыклад, вылепiла i растыражыравала тады, калi ў вялiкiм здзiўленнi ўпершыню ўбачыла чалавека верхам на канi. Фантазiя ў яе надзвычай багатая, можна сказаць, невычарпальная. Часам яна любiць пажартаваць. Начныя прывiды рыцарскiх замкаў, карлiкi-эльфы германскiх народаў - усё гэта яе штучкi. Славян яна палохала вадзянiкамi i русалкамi. Карацей кажучы, доўгi час была СЦ адзiным, акрамя ветру, скулыiтарам на Зямлi, пакуль не з'явiўся Homo Sapiens. Але класiчная форма яе жыццядзейнасцi толькi круглая.

Калi планету Зямля пачалi наведваць экспедыцыi астранаўтаў з Далёкага Космасу, Старая Цывiлiзацыя вельмi хутка навучылася капiраваць iхнiя лятальныя апараты. Неўзабаве ў небе лёталi шматлiкiя "талеркi", "сподачкi", "верацёны", "дырыжаблi". Iх было як камароў у цёплы вечар. Касмiчныя прышэльцы збiлiся з панталыку, адшукваючы свае экiпажы мiж гусцейшага рою копiй. Зразумеўшы нарэшце, у чым справа, яны, гордыя сыны нябёсаў, пайшлi на паклон да СЦ, заключылi з ёй пагадненне. З цягам часу прышэльцы i плазмоiды настолькi пераплялiся мiж сабой, настолькi зблiзiлiся, што СЦ пачала лiчыць сваёй прарадзiмай планету Вар i пры дапамозе прышэльцаў, выкарыстоўваючы iхнiя касмiчныя караблi, стварыла там калонiю. Тады ж сiмвалам, своеасаблiвым гербам Старой Цывiлiзацыi зрабiўся пучок лiшайнiку на круглай каменнай плiце. Справа ў тым, што лiшайнiк з'яўляецца не чым iншым, як саюзам, сiмбiёзам грыба i водарасцi. Злiўшыся ў адно цэлае, яны ўжо не могуць iснаваць паасобку, бо адразу ж загiнуць. Так аб'ядналiся дзецi зямной i касмiчнай плазмы, так зрабiлiся яны амаль тытанамi, амаль багамi, i не было, здавалася, такой сiлы, якая б магла хоць злёгку хiстануць iхнi цяжкi, iхнi залаты i срэбны трон. Але выплыла з вады рыба, але спусцiлася з дрэва малпа, але iскрынка iнтэлекту ўспыхнула ў касматай галаве пiтэкантрапа, i валодаць планетай, а затым i космасам прыйшоў Чалавек Разумны. СЦ зразумела, што ў яе з'явiўся наймагутнейшы канкурэнт.